سودابه جعفری- مدیر مسؤول
اگر چه آمار طلاق رسما اعلام نمی‌شود اما شواهدی که از برخی آمارها به بیرون درز می‌کند نشان می‌دهد که ایران هم دارد به سمت افزایش نرخ طلاق تا حد نیمی از ازدواج‌ها می‌رود که یک آمار واقعا تکان‌دهنده است. بگذریم که نه بهزیستی، نه دادگستری، نه ثبت احوال و نه فرمانداری، هیچ‌کدام آمار طلاق را اعلام نمی‌کنند و گویا اجازه ندارند. البته این اجازه نداشتن، مربوط به چند سال پیش است و هر سال در نامه‌ها و بخشنامه‌ها تکرار می‌شود ولی اطلاعات موجود نشان می‌دهد جامعه، این پنهان‌کاری را مردود می‌داند و از واقعیات مطلع است.
به نظر می‌رسد که پنهان کردن آمار طلاق، نوعی پوشاندن بی‌کفایتی مسؤولان در رفع این آسیب اجتماعی است. بسیاری از مسؤولان امور اجتماعی، واقعا ایمانی به این ندارند که می‌توان با شیوه‌های علمی و فرهنگی کارآمد و جامعه‌محور، طلاق را کاهش داد. با خیلی از این مسؤولان که صحبت می‌کنید ته حرف‌شان این است که «ای آقا، مشکلات زیاد است، مسائل بسیاری در طلاق تأثیر دارند و تا این مسائل حل نشود، طلاق حل شدنی نیست». حالا ما نمی‌دانیم که این استدلال درست است یا نه. در واقع ما شاهدی نداریم از اینکه در یک کشور، مشکلات حل شده باشد و طلاق کاهش یافته باشد، یا بر عکس، مشکلات حل نشده باشد و طلاق کاهش یافته باشد. بنا بر این هیچ ملاکی برای پذیرش این استدلال وجود ندارد.
حالا ما به عنوان رسانه‌ی مردم، می‌خواهیم این پدیده‌ی نامیمون را از نگاه غیر تخصصی و به عنوان یک مشکل خانوادگی بررسی کنیم. یعنی به جای روان‌شناسان و مشاورانی که فقط به ساعت شان نگاه می‌کنند تا زمان کارت کشیدن مراجعه کننده فرا برسد، در این هفت هشت ده سالی که از کارهای مشاوره‌ای می‌گذرد نتیجه‌ای در جهت کاهش طلاق حاصل نشده که برعکس اضافه هم شده است. بگذاریم نگاه‌های داورانه، منصفانه و ریش‌سفیدانه، مستقر شود. شاید نتیجه‌ی بهتری گرفتیم.
از این جهت، به خانم‌ها و آقایانی که در شرف طلاق هستند به عنوان مشاور غیر رسمی، چند نکته را یادآوری می‌کنیم:
۱- هر دو نفری در دنیا با هم اختلاف نظر دارند. پدر و مادر، پدر و فرزند، مادر و فرزند، خواهر و برادر، دختر عمو و عمو، پسر عمو و دختر دایی، رئیس و کارمند، سرکارگر و کارگر، پیمانکار و مهندس و … همین طور بگیر تا هر دو ردیف انسانی که می‌خواهند با هم کار کنند، تعامل داشته باشند، هم را ببینند و با هم سر یک سفره غذا بخورند. پس، هیچ دو نفری در هیچ جای دنیا، بی‌اختلاف نیستند.
۲- شما اگر خواهر یا برادر یا پدر و مادر دارید، چرا با وجود اختلافات شدیدی که با آنها دارید، از آنها طلاق نمی‌گیرید؟ چرا اگر کارگر یا پیمانکار یا منشی یک اداره هستید، با آنکه می‌خواهید سر رئیس‌تان به تنش نباشد، از او جدا نمی‌شوید؟ چرا اگر مدیر مدرسه هستید و با ناظم یا معلم اختلاف کشتنی دارید، از او جدا نمی‌شوید؟
۳-اگر پاسخ‌تان این است که نه، این طور نیست، ما هم جدا می‌شویم، عرض می‌کنم که بله، جدا می‌شوید، ولی خیلی خیلی دیر. یعنی تا پیمانه‌تان پر نشود این کار را نمی‌کنید. مثلا اگر کارمند دولت باشید، صد سال هم بگذرد فقط دعا می‌کنید رئیس‌تان بمیرد یا عوض شود، ولی جرأت مخالفت یا جدا شدن از او را ندارید. چرا؟ چون حیات اقتصادی‌تان به آن وابسته است. یعنی یک نیاز ضروری دارید که مجبورید اطاعت کنید.
۴- اگر پاسخ‌تان این است که بله. ما جدا نمی‌شویم چون نیاز داریم، عرض بنده این است که چطور به رئیس و مافوق و بالادست و اینها نیاز دارید، ولی به همسر و رفیق و همراه‌تان نیاز ندارید؟
۵- آیا معتقدید که هیچ اختلافی قابل حل نیست؟ آیا فکر می‌کنید که مشکل شما خیلی حاد است و هیچ راه حلی به جز طلاق وجود ندارد؟ آیا تصور می‌کنید که هیچ راه حلی بهتر از طلاق نیست؟ آیا فکر می‌کنید شما عقل کل هستید و طرف‌تان اصلا هیچی نمی‌فهمد؟ آیا به نظر شما، بعضی اختلافات، هیچ راه حلی ندارند؟
۶- در همه‌ی موارد بالا، شما هم حق دارید هم ندارید. چرا؟ عرض می‌کنم:
اگر اعتقاد دارید که هیچ اختلافی قابل حل نیست و اگر از رئیس و سر کارگر و مهندس و پیمانکار جدا نمی‌شوید، نه به خاطر حل اختلاف بلکه به خاطر نیاز است، خب من می‌گویم شما به همسرتان بیش از سر کارگر و رئیس و مهندس نیاز دارید. این را ثابت می‌کنم.
۷- اگر فکر می‌کنید که مشکل شما خیلی حاد است و هیچ راه حلی به جز طلاق وجود ندارد، عرض می‌کنم که همه‌ی آنهایی که مشکل دارند، همین فکر را می‌کنند و مشکل خود را بزرگ‌ترین مشکل عالم می‌دانند در حالی که در واقع این طور نیست و هر مشکلی، در اندازه‌ی خودش و در جایگاه خودش، قرار دارد و حتما می‌شود راه حلی برای آن پیدا کرد. ولی قبول دارم که بعضی راه حل‌ها هزینه دارد.
اینها را داشته باشید تا شماره‌ی آینده که بحث را ادامه می‌دهیم.
